1. Bệnh viêm gan tự miễn là gì?
Viêm gan tự miễn (Autoimmune Hepatitis - AIH) là bệnh gây tổn thương gan do hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công, hủy hoại tế bào gan. Viêm gan tự miễn xảy ra chủ yếu ở phụ nữ (chiếm khoảng 70%).
Viêm gan tự miễn là tình trạng hệ thống miễn dịch tự tấn công tế bào gan (Nguồn: Internet)
Nhiệm vụ quan trọng của hệ thống miễn dịch là bảo vệ cơ thể trước sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn,…Bình thường, hệ miễn dịch không phản ứng chống lại các tế bào của cơ thể. Trường hợp hệ miễn dịch tấn công các tế bào của cơ thể thì gọi là phản ứng tự miễn. Các nhà khoa học cho rằng, các yếu tố vi khuẩn, virus, độc tố và một số loại thuốc đã kích hoạt đáp ứng tự miễn ở người làm cho hệ miễn dịch hoạt động quá mức, dẫn đến hiện tượng tự miễn.
Viêm gan tự miễn thường tiến triển mạn tính và dẫn đến xơ gan, cuối cùng sẽ là suy gan nếu không được điều trị kịp thời.
2. Các loại viêm gan tự miễn
Có 2 loại viêm gan tự miễn bao gồm:
2.1 Loại 1 (cổ điển)
Viêm gan tự miễn thường phát triển đột nhiên, đây là loại phổ biến nhất của bệnh, nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Khoảng 50% người bị viêm gan tự miễn loại 1 có rối loạn tự miễn khác, chẳng hạn như viêm tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp hoặc viêm loét đại tràng.
2.2 Loại 2
Viêm gan tự miễn loại 2 thường xảy ra với bé gái từ 2 đến 14 tuổi.
Xem thêm: Viêm gan mạn tính không điều trị sẽ dẫn đến xơ gan và ung thư gan
3. Nguyên nhân viêm gan tự miễn
Hiện nay, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng hệ thống miễn dịch của cơ thể lại chống lại chính cơ thể mình, tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng viêm gan tự miễn có thể được gây ra bởi sự tương tác của các gen kiểm soát chức năng hệ thống miễn dịch và việc tiếp xúc với các loại virus hoặc một số loại thuốc nhất định như:
- Các loại thuốc như statin và hydralazine (được sử dụng để điều trị bệnh tim) hoặc thuốc kháng sinh như nitrofurantoin và minocycline.
- Căng thẳng.
- Nhiễm trùng như viêm gan virus, virus herpes, virus Epstein-Barr và virus sởi.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng cho rằng, có yếu tố di truyền làm cho bệnh nhân dễ bị các bệnh tự miễn.
4. Các yếu tố gây nguy cơ mắc bệnh viêm gan tự miễn
Mặc dù chưa biết nguyên nhân chính xác gây viêm gan tự miễn nhưng có một số yếu tố sau đây làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan tự miễn:
- Phụ nữ: Mặc dù cả nam và nữ đều có thể bị viêm gan tự miễn nhưng căn bệnh này phổ biến ở nữ giới hơn.
- Tiền sử mắc bệnh nhiễm trùng: Viêm gan tự miễn có thể phát triển sau khi người bệnh bị nhiễm sởi, herpes simplex hoặc virus Epstein-Barr. Bệnh cũng có liên quan đến viêm gan A, B và C.
- Di truyền: Một số bằng chứng cho thấy viêm gan tự miễn có xu hướng di truyền theo gia đình.
- Mắc bệnh tự miễn khác: Những người đã từng mắc bệnh tự miễn dịch như bệnh Celiac, viêm khớp dạng thấp hoặc cường giáp đều có thể dễ bị viêm gan tự miễn.
5. Triệu chứng viêm gan tự miễn
Khi bị viêm gan tự miễn, người bệnh sẽ có những biểu hiện sau đây:
5.1 Giai đoạn khởi phát
- Mệt mỏi;
- Gan to;
- Vàng da, ngứa, da phát ban;
- Đau khớp;
- Khó chịu ở bụng;
- U mạch hình nhện hoặc các mạch máu bất thường trên da;
- Buồn nôn và nôn;
- Mất cảm giác ngon miệng;
- Nước tiểu đậm màu, phân bạc màu;
5.2 Giai đoạn tiến triển
Khi bệnh ở giai đoạn tiến triển, các triệu chứng có liên quan đến bệnh gan mạn tính như:
- Báng bụng;
- Rối loạn tâm thần;
- Phụ nữ có thể bị vô kinh.
5.3 Giai đoạn nặng
Viêm gan tự miễn nặng có thể có biểu hiện:
- Men gan tăng cao;
- Tổn thương mô học nặng (hoại tử cầu nối hoặc tổn thương đa tiểu thùy);
- Suy gan.
Nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì bệnh sẽ được kiểm soát và tiến triển tốt hơn, tránh dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
6. Biến chứng của viêm gan tự miễn
Viêm gan tự miễn không được điều trị, kéo dài thời gian viêm nhiễm sẽ dẫn đến những biến chứng như:
6.1 Giãn tĩnh mạch thực quản
Khi lưu thông qua tĩnh mạch cửa bị chặn, máu có thể chảy ngược vào các mạch máu khác, chủ yếu là ở dạ dày và thực quản. Các mạch máu có thành mỏng và vì chúng chứa nhiều máu hơn so với sức chứa nên các mạch máu có khả năng vỡ và chảy máu. Chảy máu ồ ạt ở thực quản và dạ dày là một cấp cứu đe dọa tính mạng cần được cấp cứu nhanh chóng và kịp thời.
6.2 Bệnh xơ gan cổ trướng
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan. Lá gan không còn khả năng tự phục hồi và mất dần chức năng, khi đó gan không thực hiện chức năng giải độc, từ đó toàn bộ cơ thể sẽ bị nhiễm độc.
6.3 Suy gan
Suy gan xảy ra khi các tế bào gan tổn thương trên diện rộng khiến gan của người bệnh không thể hoạt động đầy đủ. Lúc này người bệnh cần phải ghép gan.
6.4 Ung thư gan
Những người bị xơ gan có nguy cơ cao bị ung thư gan.
Viêm gan tự miễn có thể dẫn đến ung thư gan nếu không điều trị sớm (Nguồn: Internet)
7. Chẩn đoán bệnh viêm gan tự miễn
Viêm gan tự miễn thường được chẩn đoán thông qua các xét nghiệm sau đây:
7.1 Xét nghiệm máu
Kiểm tra mẫu máu cho kháng thể có thể phân biệt viêm gan tự miễn với viêm gan siêu vi và các rối loạn khác với triệu chứng tương tự. Xét nghiệm kháng thể cũng giúp xác định các loại bệnh viêm gan tự miễn dịch.
Xem thêm: Đọc và hiểu ý nghĩa các chỉ số xét nghiệm máu cơ bản
7.2 Sinh thiết gan
Các bác sĩ thực hiện sinh thiết gan để xác định mức độ, loại tổn thương gan. Trong suốt quá trình, một lượng nhỏ mô gan được lấy ra bằng cách sử dụng một cây kim mỏng thông vào gan qua một đường rạch nhỏ ở làn da. Mẫu sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.
8. Cách điều trị viêm gan tự miễn
Mục tiêu trong điều trị viêm gan tự miễn là làm chậm hoặc ngừng hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công gan. Điều này có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh.
Một số phương pháp điều trị viêm gan tự miễn gồm có:
8.1 Sử dụng thuốc
Bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc giúp giảm viêm, kiềm chế hệ thống miễn dịch. Quá trình điều trị có thể kéo dài trong nhiều năm. Nếu triệu chứng tái phát thì người bệnh cần bắt đầu điều trị lại.
Lưu ý: Một số loại thuốc dùng điều trị viêm gan tự miễn có thể gây tác dụng phụ vì vậy người bệnh cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
8.2 Ghép gan
Nếu bị xơ gan hoặc suy gan, người bệnh có thể cần phải ghép gan. Đây là phẫu thuật để loại bỏ gan bị bệnh và thay thế bằng lá gan khỏe mạnh của người hiến tặng.
Lời khuyên
Hầu hết những người bị viêm gan tự miễn sẽ được khuyên nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối sống lành mạnh. Cụ thể, người bệnh cần hạn chế rượu bia, thuốc lá, không nên thức khuya,...tăng cường các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất để tránh tạo thêm gánh nặng thải độc cho gan.
