Tin tứcĐồng thời cảnh báo về nguy cơ chạy đua vũ trang hạt nhân trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị toàn cầu leo thang.
Tuyên bố được thông qua tại Hội nghị lần thứ ba của các nước thành viên TPNW, diễn ra từ ngày 3-7/3 tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York (Mỹ). Nội dung văn bản nhấn mạnh quyết tâm không thay đổi của các quốc gia tham gia trong việc giảm thiểu và tiến tới loại bỏ mối đe dọa từ vũ khí hạt nhân. Hội nghị cũng nhất trí tổ chức phiên họp tiếp theo vào cuối năm 2026 nhằm đánh giá tiến độ thực hiện hiệp ước.
Tuyên bố chung đề cập đến những hậu quả nghiêm trọng của vũ khí hạt nhân đối với nhân loại và môi trường, nhắc lại bài học lịch sử từ các vụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki, cũng như tác động lâu dài từ các vụ thử nghiệm hạt nhân. Các nước thành viên khẳng định rằng sự tồn tại của vũ khí hạt nhân vẫn là một mối đe dọa trực tiếp đến hòa bình và an ninh quốc tế.
Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, đặc biệt là cuộc xung đột ở Ukraine, tuyên bố cảnh báo về khả năng mở rộng kho vũ khí hạt nhân của một số quốc gia, kéo theo nguy cơ chạy đua vũ trang. Các nước kêu gọi cộng đồng quốc tế có hành động quyết liệt để đối phó với nguy cơ này.
Đáng chú ý, tuyên bố kêu gọi Mỹ và Nga nhanh chóng tiến hành đàm phán về kiểm soát vũ khí hạt nhân, trong bối cảnh Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) dự kiến hết hạn vào năm 2026. Hiệp ước này hiện là cơ chế kiểm soát vũ khí duy nhất còn hiệu lực giữa hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, nhưng đã bị đình trệ do căng thẳng chính trị.
Hiệp ước Cấm vũ khí hạt nhân được thông qua vào tháng 7/2017 và chính thức có hiệu lực từ ngày 22/1/2021. Đây là hiệp ước đầu tiên trong lịch sử quốc tế cấm hoàn toàn mọi hoạt động liên quan đến vũ khí hạt nhân, bao gồm phát triển, thử nghiệm, sản xuất, tàng trữ, sử dụng và đe dọa sử dụng.
Tuy nhiên, khác với hai hội nghị trước đó vào năm 2022 và 2023, không có quốc gia nào thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cử đại diện tham dự hội nghị lần này với tư cách quan sát viên. Điều này phản ánh những bất đồng trong cách tiếp cận đối với vấn đề giải trừ hạt nhân, khi nhiều nước NATO vẫn xem vũ khí hạt nhân là yếu tố răn đe chiến lược quan trọng.
Bất chấp những thách thức, các quốc gia thành viên TPNW vẫn cam kết theo đuổi mục tiêu xóa bỏ vũ khí hạt nhân, đồng thời kêu gọi các nước chưa tham gia hiệp ước sớm có động thái ủng hộ sáng kiến này nhằm đảm bảo an ninh toàn cầu bền vững.
