Sáng 22/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).
Trình bày tờ trình, Phó thủ tướng Lê Thành Long cho biết sửa Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt lần này có nhiều đề xuất mới như bổ sung vào đối tượng chịu thuế với nước giải khát có hàm lượng trên 5g/100ml, áp dụng thuế hỗn hợp đối với thuốc lá, tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia…
Về nội dung bổ sung nước giải khát có đường trên 5g/100ml, thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết đa số ý kiến đồng tình nhưng có một số ý kiến cho rằng mức thuế 10% là thấp, không đủ để tạo sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng.
Một số ý kiến đề nghị giải trình rõ hơn khả năng đạt mục tiêu chính sách bảo vệ sức khỏe người dân khi đồ uống có đường không phải là nguyên nhân chính và duy nhất gây ra bệnh thừa cân béo phì.
Ngoài ra, việc áp thuế không chỉ tác động hoạt động sản xuất, kinh doanh mặt hàng nước giải khát mà cả các ngành công nghiệp phụ trợ, cũng thúc đẩy gia tăng việc sử dụng các mặt hàng đồ uống được sản xuất không chính thức hoặc các sản phẩm sản xuất thủ công.
Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Bến Tre) tại phiên thảo luận tại tổ cũng đặt vấn đề khi nói nước giải khát có hàm lượng đường chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, cần xác định rõ là loại nước gì: nước ngọt có gas hay là gồm cả nước trái cây, rau quả, nước uống để giải khát.
Về đánh thuế mặt hàng bia rượu, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết dự thảo luật quy định thuế suất theo tỉ lệ phần trăm tăng theo lộ trình từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030 để đạt mục tiêu tăng giá bán rượu, bia ít nhất 10% theo khuyến nghị tăng thuế của Tổ chức Y tế thế giới và đề ra hai phương án. Chính phủ đang nghiêng về phương án 2. Trong đó, mặt hàng rượu từ 20 độ trở lên sẽ áp dụng mức tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 80%, 85%, 90%, 95%, 100% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030.
Với mặt hàng rượu dưới 20 độ, Chính phủ nghiêng về phương án tăng thuế suất từ mức hiện hành 35% lên 50%, 55%, 60%, 65%, 70% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030.
Đối với mặt hàng bia, thuế suất theo phương án 2 sẽ tăng từ 65% của hiện tại lên 70%, 75%, 80%, 85%, 90% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026-2030.
Lý giải chọn phương án 2, Chính phủ cho rằng phương án này sẽ có tác dụng giảm khả năng chi trả đối với các sản phẩm rượu, bia mạnh hơn, tác động tốt hơn trong việc giảm tỉ lệ sử dụng rượu, bia và giảm các tác hại liên quan do việc lạm dụng rượu, bia gây ra. Đồng thời, phương án cũng đáp ứng việc giá sản phẩm tăng tương ứng theo mức độ lạm phát và gia tăng thu nhập của các năm tiếp theo.
Cơ quan thẩm tra cho biết đa số ý kiến tán thành tăng thuế theo phương án 2. Một số ý kiến đề nghị cân nhắc tính toán, đề xuất mức tăng hợp lý để có thể đạt được các mục tiêu đặt ra.
Đồng tình với phương án 2 về tăng thuế suất rượu bia, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) cho rằng cần phương án giãn việc tăng thuế. Đại biểu lý giải rượu, bia phi chính thức, nhập lậu là nguyên nhân chính của các vụ ngộ độc, nên cũng cần công bằng với doanh nghiệp trong nước làm ăn nghiêm túc.
Một số đại biểu chọn phương án 1 nhưng có đề nghị lùi thời gian bắt đầu lộ trình tăng thuế.
Ngoài ra, có ý kiến cho rằng áp thuế suất cho bia bằng với thuế suất đối với rượu trên 20 độ là chưa phù hợp do tác hại của rượu hay bia phụ thuộc chính vào nồng độ cồn.