Tin tứcĐơn kiện được công bố trong bối cảnh chính sách thương mại của ông Trump đang vấp phải làn sóng phản đối ngày càng gay gắt từ các bang và doanh nghiệp, đặc biệt sau khi thuế quan trừng phạt đối với Trung Quốc khiến giá hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng và các ngành sản xuất trong nước.
Tổng chưởng lý bang Arizona, bà Kris Mayes, người dẫn đầu đơn kiện, tuyên bố: “Kế hoạch thuế quan điên rồ của Tổng thống Donald Trump không chỉ liều lĩnh về mặt kinh tế, mà còn bất hợp pháp.”
Ngoài Arizona, các bang cùng tham gia đơn kiện còn có Oregon, Colorado, Connecticut, Delaware, Illinois, Maine, Minnesota, Nevada, New Mexico, New York và Vermont.
Theo đơn kiện, Tổng thống chỉ có thể viện dẫn Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA) để áp đặt thuế quan trong những trường hợp có mối đe dọa bất thường từ nước ngoài, nhưng ông Trump đã lạm dụng quyền lực bằng cách tuyên bố tình trạng khẩn cấp vì bất kỳ lý do gì ông cho là cần thiết.
Tổng chưởng lý bang Connecticut, ông William Tong, nhận định: “Thuế quan hỗn loạn và tùy tiện của ông Trump đang trở thành một loại thuế ngầm, gây tổn hại nặng nề cho các hộ gia đình và doanh nghiệp ở Connecticut.”
Các bang nguyên đơn cho rằng việc áp thuế hàng loạt mà không có sự chấp thuận từ Quốc hội đã đảo lộn trật tự hiến pháp, đe dọa sự ổn định của nền kinh tế Mỹ và gây ra hậu quả lâu dài với chuỗi cung ứng và việc làm.
Hiện Nhà Trắng chưa đưa ra phản hồi chính thức về vụ kiện, song đây được xem là động thái pháp lý cứng rắn đầu tiên từ cấp tiểu bang nhằm chống lại chính sách thương mại mang tính đối đầu của ông Trump.
Đơn kiện cũng chỉ ra rằng mức thuế cao mà ông Trump áp lên hàng hóa Trung Quốc đã gây ra một cuộc chiến thương mại quy mô lớn, khi Bắc Kinh đáp trả bằng mức thuế nhập khẩu tới 125% với hàng hóa Mỹ.
Trong khi đó, tỷ lệ ủng hộ ông Trump theo khảo sát mới nhất của New York Times đã giảm xuống mức 44% – mức thấp nhất kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.
Bang California, vốn có nền kinh tế lớn nhất nước Mỹ, cũng đã đệ đơn kiện riêng chống lại thuế quan của ông Trump vào tuần trước. Thống đốc Gavin Newsom gọi chính sách này là “bàn phản lưới nhà tồi tệ nhất trong lịch sử nước Mỹ.”
Ông Trump nhiều lần tuyên bố thuế quan sẽ giúp đưa việc làm sản xuất trở lại Mỹ, song giới phân tích cho rằng chính người tiêu dùng Mỹ đang phải gánh phần lớn chi phí từ chính sách này thông qua giá hàng hóa tăng cao.
Vụ kiện của 12 bang được dự báo sẽ là phép thử pháp lý quan trọng đối với quyền lực hành pháp trong lĩnh vực thương mại, đồng thời tạo sức ép chính trị lớn lên ông Trump trong bối cảnh ông đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống sắp tới.
