Qua dòng chảy thời gian, Tết cổ truyền đã có những thay đổi rõ rệt, phản ánh sự phát triển của xã hội nhưng cũng đặt ra câu hỏi về việc bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống.
Tết xưa: Mộc mạc nhưng đậm tình quê
Ngày xưa, Tết là dịp để người Việt chuẩn bị mọi thứ từ sớm với sự chăm chút và niềm háo hức khó tả. Từ việc gói bánh chưng, bánh tét, dọn dẹp nhà cửa, đến cắt lá dong, tất cả đều là những hoạt động gắn kết gia đình.
Chợ Tết xưa thường đơn sơ nhưng đầy ắp hương vị truyền thống, từ mùi thơm của mứt gừng, mùi trầm hương lan tỏa đến tiếng cười giòn tan của trẻ nhỏ.
Không khí Tết xưa còn mang đậm nét thiêng liêng với các phong tục như bày mâm ngũ quả, đón ông Táo về trời hay lễ chùa cầu an đầu năm. Những ngày này, con người gần gũi thiên nhiên, sống chậm hơn và dành thời gian trọn vẹn cho gia đình. Tết là thời khắc để tri ân tổ tiên, để chia sẻ những món ăn do chính tay mình làm ra với hàng xóm láng giềng.
Tết nay: Hiện đại nhưng vẫn đậm đà hồn Việt
Ngày nay, Tết đã khoác lên mình một diện mạo hiện đại hơn, phản ánh sự thay đổi của đời sống xã hội. Những công việc chuẩn bị cho Tết đã trở nên tiện lợi hơn nhờ sự hỗ trợ của công nghệ và dịch vụ. Thay vì tự gói bánh, nhiều gia đình chọn mua bánh chưng làm sẵn; thay vì đi chợ Tết truyền thống, họ đặt hàng trực tuyến.
Bên cạnh đó, việc trang trí nhà cửa cũng thay đổi: đèn led rực rỡ thay cho ánh sáng đơn sơ của những chiếc đèn dầu, cây mai, cây đào giờ đây có thể được "thay áo" nhờ các dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp. Các gia đình trẻ, đặc biệt ở thành phố lớn, thường kết hợp du lịch trong kỳ nghỉ Tết, mở ra một cách đón Tết mới mẻ.
Điều đáng chú ý là trong thời đại hiện đại, nhiều bạn trẻ lại đang dần tìm về những gì mộc mạc, giản dị của Tết xưa. Các phong cách trang trí kiểu “ông bà ta” với đèn lồng, câu đối đỏ, và bàn thờ truyền thống được ưa chuộng.
Áo dài Tết theo phong cách cổ điển, từ gấm vóc đến họa tiết dân gian, xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội và tại các địa điểm lâu đời như phố cổ Hội An, phố cổ Hà Nội, chợ Bến Thành ở TPHCM... hay tại các làng nghề hay các quán cà phê mang phong cách hoài niệm.
Không chỉ vậy, các sản phẩm văn hóa và giải trí mang chất liệu dân gian cũng chiếm được tình cảm của thế hệ trẻ. Những bộ phim, bài hát, và chương trình Tết lồng ghép yếu tố truyền thống được đón nhận nồng nhiệt. Đây là một dấu hiệu tích cực, cho thấy giới trẻ không chỉ trân trọng giá trị xưa cũ mà còn mong muốn giữ gìn và lan tỏa nó trong đời sống hiện đại.
Sự khác biệt giữa Tết xưa và Tết nay không chỉ đơn thuần là sự thay đổi về hình thức, mà còn là cách con người cảm nhận và gìn giữ các giá trị văn hóa. Dù nhịp sống hiện đại có phần vội vã, việc các bạn trẻ tìm về với các nét đẹp cổ truyền cho thấy rằng Tết vẫn giữ được vai trò là biểu tượng của sự kết nối với nguồn cội.
Nhiều gia đình hiện nay không chỉ duy trì các phong tục Tết truyền thống mà còn sáng tạo cách làm mới, hòa quyện giữa yếu tố cổ điển và hiện đại.
Ngoài ra, các chiến dịch truyền thông và mạng xã hội cũng góp phần tái hiện và lan tỏa hình ảnh Tết Việt Nam, không chỉ trong nước mà còn đến cộng đồng người Việt trên toàn thế giới.
Để Tết cổ truyền mãi là niềm tự hào của mỗi người con đất Việt
Tết cổ truyền là tấm gương phản chiếu bản sắc văn hóa Việt Nam. Đó là sự kết tinh của những giá trị truyền thống: lòng biết ơn tổ tiên, tinh thần gắn kết gia đình, và niềm tin vào một khởi đầu mới. Chính vì vậy, việc giữ gìn và phát huy những nét đẹp này không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân, mà còn là cách để duy trì di sản cho thế hệ mai sau.
Tết xưa hay Tết nay, mỗi giai đoạn đều có nét đẹp riêng, gắn liền với dòng chảy lịch sử và sự phát triển của xã hội. Điều quan trọng nhất là tinh thần đoàn viên, lòng biết ơn, và khát vọng về một năm mới tốt lành vẫn được giữ gìn và lan tỏa.
Sự trở lại của các giá trị xưa cũ trong lòng thế hệ trẻ là minh chứng cho việc Tết không chỉ là ngày lễ, mà còn là di sản văn hóa đầy tự hào của người Việt. Hãy để Tết không chỉ là ngày lễ mà còn là dịp để mỗi người nhìn về nguồn cội, giữ gìn di sản, và giới thiệu văn hóa Việt Nam với bạn bè quốc tế. Tết là niềm tự hào, là dấu ấn không thể phai mờ trong tâm hồn người Việt trên khắp thế giới.