Tin tứcThị trường sữa Việt Nam hiện nay vô cùng đa dạng với vô vàn nhãn hiệu, chủng loại và giá cả khác nhau. Bên cạnh những sản phẩm uy tín, chất lượng, không ít sản phẩm giả mạo, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc đang trà trộn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ em và người lớn tuổi.
Thực tế đáng lo ngại là những sản phẩm sữa kém chất lượng thường ẩn chứa vô vàn nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe người tiêu dùng. Trước hết, chúng không đáp ứng đủ hàm lượng protein, vitamin và khoáng chất thiết yếu, vốn đóng vai trò then chốt trong quá trình phát triển và duy trì các chức năng sống của cơ thể.
Nghiêm trọng hơn, những sản phẩm này có thể chứa đựng các chất cấm, hóa chất độc hại, bao gồm cả những phụ gia không được phép sử dụng, kim loại nặng, hay thậm chí là melamine - một chất đã từng gây ra những hậu quả ngộ độc sữa nghiêm trọng trên toàn cầu, đe dọa trực tiếp đến gan, thận, hệ thần kinh và nhiều cơ quan quan trọng khác.
Bên cạnh đó, quy trình sản xuất và bảo quản cẩu thả, không đảm bảo vệ sinh có thể tạo điều kiện cho sự xâm nhập và phát triển của các loại vi khuẩn gây hại như E. coli và Salmonella, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng như tiêu chảy và ngộ độc thực phẩm.
Đặc biệt, đối với trẻ em, việc sử dụng sữa kém chất lượng trong một thời gian dài có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực và kéo dài đến sự phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ, dẫn đến suy dinh dưỡng và chậm phát triển.
"Cẩm nang" nhận diện sữa kém chất lượng: Trở thành người tiêu dùng thông thái
Để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình, mỗi người tiêu dùng cần trang bị cho mình những kiến thức cơ bản để nhận diện sữa kém chất lượng. Dưới đây là những yếu tố quan trọng bạn cần quan sát kỹ lưỡng khi lựa chọn sản phẩm sữa.
Nhận biết sữa kém chất lượng qua bao bì và thông tin sản phẩm
- Thông tin đầy đủ, rõ ràng: Sản phẩm sữa chất lượng luôn có đầy đủ thông tin về tên sản phẩm, thương hiệu, loại sữa (tươi, bột, đặc...), thành phần dinh dưỡng chi tiết, ngày sản xuất, hạn sử dụng, hướng dẫn sử dụng và bảo quản, thông tin nhà sản xuất (tên, địa chỉ, số điện thoại liên hệ). Các thông tin này phải được in ấn rõ ràng, không tẩy xóa, không mờ nhòe.
- Nguồn gốc xuất xứ minh bạch: Ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, có chứng nhận về chất lượng và an toàn thực phẩm (ví dụ: HACCP, ISO 22000). Đối với sữa nhập khẩu, cần có tem phụ tiếng Việt ghi đầy đủ thông tin.
- Kiểm tra kỹ hạn sử dụng: Tuyệt đối không mua và sử dụng các sản phẩm đã hết hạn sử dụng hoặc có dấu hiệu bị tẩy xóa, sửa chữa ngày sản xuất và hạn sử dụng.
- Hình thức bao bì: Bao bì sản phẩm phải nguyên vẹn, không bị phồng rộp, móp méo, rách nát hay có dấu hiệu bị mở trước đó. Đối với sữa bột, lon/hộp phải kín, không bị ẩm mốc.
Kiểm tra chất lượng sữa qua cảm quan
Một nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia (năm 2024) khuyến cáo người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý đến trạng thái và mùi vị của sữa sau khi mở nắp. Chẳng hạn, sữa tươi có mùi chua nhẹ hoặc bị đông đặc là dấu hiệu cho thấy sản phẩm đã hư hỏng, có thể do bảo quản sai cách hoặc chất lượng đầu vào không đảm bảo.
Tương tự, sữa bột nếu bị vón cục lớn và không tan hết khi pha thường là do bị ẩm, từ đó làm giảm chất lượng và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn thực phẩm. Do đó, cảm quan – bao gồm màu sắc, mùi, trạng thái – là một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả để người tiêu dùng đánh giá chất lượng sữa.
- Màu sắc: Sữa tươi thường có màu trắng ngà tự nhiên. Sữa bột có màu trắng hoặc hơi vàng nhạt. Sữa kém chất lượng có thể có màu sắc bất thường như quá trắng, xanh nhạt, hoặc xuất hiện các đốm màu lạ.
- Mùi vị: Sữa tươi có mùi thơm đặc trưng của sữa, vị ngọt nhẹ tự nhiên. Sữa bột có mùi thơm đặc trưng của từng loại sản phẩm (ví dụ: sữa bò, sữa dê...). Sữa kém chất lượng có thể có mùi chua, tanh, hôi, hoặc mùi hóa chất lạ.
- Trạng thái: Sữa tươi dạng lỏng phải đồng nhất, không bị vón cục, không có cặn lắng. Sữa bột phải tơi xốp, không bị vón cục hoặc ẩm mốc. Khi pha với nước, sữa bột tan nhanh, không có cặn.
Thông tin phản hồi từ thị trường và uy tín thương hiệu
Tìm hiểu thông tin phản hồi: Tham khảo ý kiến của người thân, bạn bè, đọc các đánh giá trực tuyến về sản phẩm và thương hiệu sữa bạn quan tâm. Những phản hồi tiêu cực về chất lượng sản phẩm là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng.
Lựa chọn thương hiệu uy tín: Ưu tiên các thương hiệu sữa có lịch sử lâu đời, được nhiều người tin dùng và có các chứng nhận chất lượng uy tín. Các thương hiệu lớn thường có quy trình sản xuất nghiêm ngặt và kiểm soát chất lượng chặt chẽ hơn.
Cảnh giác với sản phẩm giá rẻ bất thường: Giá cả thường đi đôi với chất lượng. Những sản phẩm sữa có giá quá thấp so với mặt bằng chung trên thị trường có thể là hàng giả, hàng kém chất lượng.
Bên cạnh việc trang bị kiến thức, mỗi người tiêu dùng cần có những hành động cụ thể để bảo vệ quyền lợi của mình và góp phần đẩy lùi vấn nạn sữa kém chất lượng:
- Mua hàng tại các địa chỉ uy tín: Lựa chọn mua sữa tại các siêu thị lớn, cửa hàng có uy tín, các nhà phân phối chính thức. Tránh mua hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội hoặc các kênh không chính thống.
- Kiểm tra kỹ sản phẩm trước khi mua: Dành thời gian quan sát kỹ bao bì, nhãn mác, hạn sử dụng và cảm quan sản phẩm.
- Lưu giữ hóa đơn mua hàng: Hóa đơn mua hàng là bằng chứng quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn trong trường hợp sản phẩm có vấn đề.
- Báo cáo khi phát hiện sản phẩm nghi ngờ: Nếu phát hiện sản phẩm sữa có dấu hiệu kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hãy thông báo ngay cho các cơ quan chức năng có thẩm quyền để kịp thời xử lý.
