Tin tứcChuyển đổi xanh không còn là một xu hướng, mà là yêu cầu cấp thiết cho các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự gia tăng nhu cầu bảo vệ môi trường toàn cầu. Đây là con đường duy nhất để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển bền vững trong một nền kinh tế ngày càng khắt khe với các yêu cầu về phát thải carbon và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Chuyển đổi xanh là một quá trình bao gồm việc thay đổi mô hình kinh doanh và sản xuất nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường, tiết kiệm tài nguyên và sử dụng năng lượng tái tạo. Mục tiêu chính của chuyển đổi xanh là giúp doanh nghiệp giảm phát thải khí nhà kính, tối ưu hóa quy trình sản xuất, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế và uy tín thương hiệu. Mặc dù quá trình chuyển đổi này đụng phải không ít thách thức, nhưng lợi ích lâu dài mà nó mang lại cho doanh nghiệp và xã hội là không thể phủ nhận.
Tầm quan trọng của tăng trưởng xanh và vai trò của doanh nghiệp
Mục tiêu Net Zero hay còn gọi là phát thải ròng bằng không, là cam kết quan trọng của Việt Nam nhằm đạt được sự phát triển bền vững trong tương lai. Chính phủ Việt Nam đã đặt ra mục tiêu này cho năm 2050, đồng thời xác định chuyển đổi xanh là nền tảng để đạt được mục tiêu này.
Tăng trưởng xanh không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế một cách bền vững. Chuyển đổi sang nền kinh tế xanh đồng nghĩa với việc giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo và ứng dụng các công nghệ xanh trong sản xuất.
PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), cho rằng Việt Nam có thể đạt được mục tiêu Net Zero nếu thực hiện chiến lược trung hòa carbon, bao gồm các giải pháp hấp thụ carbon, chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo, giảm phát thải và áp dụng các biện pháp lưu trữ carbon hiệu quả. Việc thực hiện Net Zero không chỉ là một mục tiêu môi trường mà còn tạo ra cơ hội phát triển kinh tế thông qua việc cải tiến công nghệ và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện mục tiêu Net Zero và thúc đẩy tăng trưởng xanh. Việc áp dụng mô hình kinh doanh bền vững không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động đến môi trường mà còn tạo ra các giá trị xã hội và kinh tế, đặc biệt là khi các doanh nghiệp tích cực tham gia vào quá trình tái tạo tài nguyên, giảm phát thải và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Theo ông Quách Quang Đông, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương, doanh nghiệp cần quyết liệt đổi mới tư duy và chiến lược để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và tăng trưởng xanh. Đặc biệt, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), việc nâng cao công nghệ sản xuất và cải tiến quy trình sản xuất là rất quan trọng để họ có thể chuyển đổi một cách hiệu quả và bền vững.
Chính phủ cũng đã ban hành Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, với tầm nhìn đến năm 2050, nhằm giúp doanh nghiệp có định hướng rõ ràng và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh. Ông Lê Việt Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Giáo dục, Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nhấn mạnh rằng tăng trưởng xanh là một trong những yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam, và mọi thành phần trong xã hội đều có trách nhiệm trong tiến trình này.
Các lợi ích của chuyển đổi xanh đối với doanh nghiệp
* Tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh tế
Một trong những lợi ích lớn nhất mà chuyển đổi xanh mang lại là khả năng tiết kiệm chi phí sản xuất. Các doanh nghiệp có thể sử dụng các công nghệ tiết kiệm năng lượng, như hệ thống chiếu sáng LED, năng lượng tái tạo từ điện mặt trời và gió, giúp giảm chi phí điện năng và vận hành. Đặc biệt, các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ xanh trong sản xuất còn có thể giảm thiểu chất thải, tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên liệu.
Vinamilk, một trong những doanh nghiệp tiên phong trong chuyển đổi xanh tại Việt Nam, đã triển khai chiến lược Net Zero với mục tiêu giảm 15% phát thải khí nhà kính vào năm 2027 và đạt Net Zero vào năm 2050. Vinamilk hiện có ba trang trại và nhà máy sữa đạt chứng nhận trung hòa carbon, đồng thời đầu tư vào các công nghệ giám sát năng lượng và tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm tổn thất năng lượng.
* Tăng khả năng cạnh tranh và nâng cao uy tín thương hiệu
Chuyển đổi xanh giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh và uy tín trên thị trường, đặc biệt khi xu hướng tiêu dùng xanh đang gia tăng mạnh mẽ. Theo Bộ Công Thương, nhu cầu tiêu dùng sản phẩm xanh tại Việt Nam đã tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm trong giai đoạn 2021-2023, và 72% người tiêu dùng sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm thân thiện với môi trường. Điều này cho thấy rằng, chuyển đổi xanh không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường mà còn gia tăng khả năng cạnh tranh trong thị trường quốc tế.
Ngành dệt may Việt Nam, theo ông Trương Văn Cẩm - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), đã xác định lộ trình chuyển đổi xanh với mục tiêu xuất khẩu đạt 48,5 tỷ USD vào năm 2025. Ngành này sẽ chuyển từ phát triển nhanh sang phát triển bền vững dựa trên mô hình kinh tế tuần hoàn và ứng dụng công nghệ số.
*Đóng góp vào sự phát triển bền vững
Chuyển đổi xanh không chỉ giúp doanh nghiệp tăng trưởng bền vững mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội và bảo vệ môi trường. Việc giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ sức khỏe cộng đồng là những lợi ích lâu dài mà doanh nghiệp có thể đạt được thông qua chuyển đổi xanh.
Ông Phạm Trung Thành, Trưởng ban đối ngoại của Acecook Việt Nam, cho biết doanh nghiệp này đã triển khai nhiều sáng kiến xanh như sử dụng năng lượng tái tạo và chuyển đổi bao bì từ nhựa sang giấy. Tuy nhiên, ông cũng chia sẻ rằng chi phí đầu tư vào cơ sở vật chất và công nghệ chuyển đổi không hề nhỏ, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Do đó, chính phủ cần tạo ra các chính sách hỗ trợ tài chính và cung cấp các ưu đãi để giúp doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh hiệu quả.
Các thách thức trong quá trình chuyển đổi xanh
Mặc dù chuyển đổi xanh mang lại nhiều lợi ích, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là chi phí đầu tư vào các công nghệ và giải pháp xanh. Các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, thiếu vốn và kinh nghiệm trong việc triển khai các giải pháp xanh. Bên cạnh đó, các chính sách và khung pháp lý hiện tại vẫn chưa đủ mạnh mẽ và đồng bộ để tạo động lực cho doanh nghiệp.
Bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), cho rằng chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ tài chính mạnh mẽ cho các dự án và doanh nghiệp xanh, bao gồm các khoản vay ưu đãi, trợ giá và các chương trình khuyến khích. Đồng thời, cần tăng cường nâng cao nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp về lợi ích của chuyển đổi xanh.
Chuyển đổi xanh là con đường không thể tránh khỏi để doanh nghiệp Việt Nam phát triển bền vững trong thế kỷ 21. Mặc dù gặp nhiều thách thức, nhưng lợi ích lâu dài mà chuyển đổi xanh mang lại không thể phủ nhận.
Để đạt được mục tiêu Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp cần chủ động thay đổi tư duy, áp dụng công nghệ xanh, tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải. Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, đặc biệt là trong việc huy động vốn và tạo ra các ưu đãi cho các doanh nghiệp xanh. Chỉ khi có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng, chúng ta mới có thể xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và bao trùm.
